Τι θα συνέβαινε αν την πολιτική διακυβέρνηση αναλάμβανε ένα γατάκι τεχνητής νοημοσύνης με δυνατότητα ομιλίας;
Βρισκόμαστε στο έτος 2039. Μετά από μια πολυετή πολιτική αναταραχή εξαιτίας της Προσφυγικής Κρίσης στις χώρες της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, την οποία πυροδότησαν πόλεμοι και οι καταλυτικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, γίνεται όλο και πιο εμφανής η αδυναμία των πολιτικών ελίτ να εμπνεύσουν και να διατηρήσουν την εμπιστοσύνη στους πληθυσμούς. Οι πολιτικοί στις χώρες αυτές αποτυγχάνουν να υπηρετήσουν τον ευαίσθητο άνθρωπο.
Ένας πρωτοποριακός νευρομηχανικός αναπτύσσει ένα εικονικό ον με τεχνητή νοημοσύνη και –για πρώτη φορά– αισθήματα. Το Kitty AI είναι μια τεχνητή νοημοσύνη με τις συναισθηματικές ικανότητες μιας γάτας που μπορεί να αγαπήσει μέχρι και 3 εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτό το ον δεν εκτελεί μόνο τα καθήκοντα ενός κυβερνήτη, αλλά φροντίζει επίσης τους πολίτες του σε προσωπικό επίπεδο. Αναλαμβάνει τη διάθεση των απορριμμάτων, διασφαλίζει ότι τα παιδιά σας θα πηγαίνουν με ασφάλεια στο σχολείο και ότι θα πίνουν καθαρό νερό. Αυτή/αυτός/αυτό διαχειρίζεται τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών της πόλης και διατηρεί διπλωματικές σχέσεις τόσο με φυσικούς όσο και με εικονικούς ηγέτες της υφηλίου.
Αυτό το υποθετικό σενάριο για το μέλλον είναι εμπνευσμένο από το επεισόδιο “The Waldo Moment” της τηλεοπτικής σειράς Black Mirror, όπου ένας χαρακτήρας καρτούν γίνεται υποψήφιος για την αμερικάνικη προεδρία, μια ιδέα που δεν φαίνεται τόσο παράλογη αν αναλογιστούμε τις πολιτικές εξελίξεις της περιόδου 2016-17. Στο μυθιστόρημα Planet Magnon του Γερμανού συγγραφέα Leif Randt εκτυλίσσεται μια αφήγηση όπου οι υπολογιστές κυβερνούν έναν ολόκληρο γαλαξία, μια ιδέα που υποστηρίζεται από το ανερχόμενο πεδίο της Επιστήμης Παγκόσμιων Συστημάτων.

Το Ashley Madison Angels At Work in Athens (Οι Άγγελοι της Ashley Madison εν ώρα εργασίας στην Αθήνα) είναι μέρος μιας σειράς έργων που ερευνούν την Ashley Madison, μια καναδική υπηρεσία διαδικτυακών ραντεβού που δραστηριοποιείται σε όλο τον κόσμο και απευθύνεται σε παντρεμένους που αναζητούν περιστασιακό σεξ. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2015, μια ομάδα ανωνύμων με την ονομασία The Impact Team υπέκλεψε και κυκλοφόρησε όλα τα εσωτερικά δεδομένα της Ashley Madison – μεταξύ αυτών, όλο τον κώδικα και τη λειτουργικότητα της ιστοσελίδας, τα δεδομένα των πελατών και τα email του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας. Η υποκλοπή των δεδομένων αποκάλυψε πως, με ένα δυσανάλογο αριθμό ανδρών συνδρομητών και σχεδόν καθόλου πραγματικές γυναίκες στη σελίδα, η Ashley Madison είχε δημιουργήσει ένα στρατό από 75.000 γυναικεία chatbots [εικονικά πρόσωπα για συζήτηση] προκειμένου να παρελκύει τους 32 εκατομμύρια άντρες χρήστες σε (δαπανηρές) συνομιλίες. Αυτό παρακίνησε τους !Mediengruppe Bitnik να χρησιμοποιήσουν την Ashley Madison ως μελέτη περίπτωσης για την ανακίνηση ερωτημάτων σχετικά με την τρέχουσα σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη μηχανή, την οικειότητα στο Ίντερνετ και το πώς χρησιμοποιούνται οι εικονικές πλατφόρμες για τη διατάραξη του φυσικού.
Για την έκθεση Tomorrows, οι !Mediengruppe Bitnik χρησιμοποιούν τα κατά τόπους χακαρισμένα δεδομένα από την Ashley Madison προκειμένου να δώσουν μια εφήμερη σωματική υπόσταση στα 7 από τα 165 fembots που ήταν ενεργά στην Αθήνα την εποχή της υποκλοπής των δεδομένων. Το κάθε fembot έχει ένα όνομα, μια ηλικία και έναν τόπο κατοικίας και επιλέγει φράσεις από μια λίστα επιλογών για να επικοινωνεί με άλλους χρήστες. Τα 165 fembots της Αθήνας παρείχαν «ψυχαγωγία» σε περίπου 22.910 εγγεγραμμένους χρήστες από την Αθήνα.

Το Hello! My name is Β_ _ o _ _ _ _ _ _ _ _d _ y _ _ and I am here to abduct the f_ _ _ut_ _ u_ _ _ _ _ _ re_ _ _ (Γεια σας! Το όνομά μου είναι Σ_ _ Ω _ _ _ _ _ _ _ _ Μ _ Α _ και είμαι εδώ για να απαγάγω το Μ_ _ _ Ε _ _ΛΛ _ _ _ _ _ _ ΟΝ _ _ _ ) είναι μια πολυφωνική –πραγματική όσο και πλασματική– συζήτηση ανάμεσα σε πέντε πρόσωπα και ένα Άλιεν-Αφηγητή. Το πρότζεκτ θέτει ως αφετηρία του το ζήτημα της σχέσης μεταξύ του σώματος, του φύλου, της γλώσσας και του μέλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, διερευνά την πολιτική διάσταση των δια* / inter-* / μη δυαδικών / απ-έμφυλων ταυτοτήτων και τη σχέση τους με τη γλώσσα και τα οράματά τους για το μέλλον.
Η συζήτηση ξεκινά με τις ακόλουθες παραδοχές και ερωτήσεις:
Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για το μέλλον, χωρίς να μιλήσουμε πρώτα για το φύλο [gender]. Και δεν μπορούμε να μιλήσουμε για το φύλο [gender], χωρίς να μεταβάλουμε τη γλώσσα στην οποία μιλάμε και αισθανόμαστε και κατανοούμε και αγαπούμε ο ένας τον άλλον. Το μέλλον –αν υφίσταται κάτι τέτοιο– περνάει υποχρεωτικά μέσω της απο/ανα-δόμησης της γλώσσας. Η γλώσσα γίνεται όχι απλώς το μέσο, αλλά το ίδιο το σώμα. Πώς είναι αυτό δυνατόν; Είναι δυνατή μια μετάβαση φύλου μόνο μέσω της γλώσσας;
Το πρότζεκτ προτείνει να σχεδιάσουμε μια νέα γλώσσα του μέλλοντος για το δια* / αλληλο-* / μη-δυαδικό / απ-έμφυλο σώμα. Για το σώμα που θέλει να κατασκευάσει / διαμορφώσει μια νέα ταυτότητα. Ή και μια γλώσσα για την απαλοιφή της ταυτότητας.

Το Homo Sacer είναι μια εγκατάσταση που αποτελείται από ένα «ολόγραμμα» σε προβολή, περίπου όπως αυτά που συναντώνται όλο και πιο συχνά σε αεροδρόμια, σιδηροδρομικούς σταθμούς και κυβερνητικά κτίρια. Το ολόγραμμα αναφέρει φράσεις από τη νομοθεσία της Μεγάλης Βρετανίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΗΕ, καθώς και αποσπάσματα από ομιλίες υπουργών κυβερνήσεων, σχετικά με τη φύση της ιθαγένειας στον 21ο αιώνα. Ξεκινώντας με την οδηγία της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 1948, «καθένας έχει το δικαίωμα μιας ιθαγένειας», ο μονόλογος του ολογράμματος μεταβαίνει στους διάφορους νόμους που ακυρώνουν αυτό το δικαίωμα, με αποκορύφωνα το κείμενο της επιστολής που αφαιρούσε από τον νεαρό Mohamed Sakr –ο οποίος αργότερα σκοτώθηκε στη διάρκεια επιδρομής μη-επανδρωμένων αεροσκαφών– τη βρετανική ιθαγένεια και τη συχνά επαναλαμβανόμενη ρήση του βρετανικού Υπουργείου Εσωτερικών ότι «η ιθαγένεια είναι προνόμιο και όχι δικαίωμα». Το Homo Sacer παρουσιάζει στους επισκέπτες πώς ένας πολίτης μπορεί να αλλάξει διάφορες μορφές ταυτότητας και, τελικά, να υποβιβαστεί στην κατάσταση του homo sacer, του καταραμένου ανθρώπου, ο οποίος μπορεί να σκοτωθεί ανά πάσα στιγμή.

Σε μεγάλο βαθμό, συγχέουμε την τεχνολογία με την ταχύτητα, φανταζόμενοι κοντινά μέλλοντα που είναι δυστοπικά και επιταχυνόμενα, αποτελεσματικά και άψυχα. Η τεχνολογία θεωρείται αποκλειστικά γρήγορη, δυναμική, φρενήρης. Το μέλλον είναι πιο κοντά απ’ όσο ίσως φαίνεται – πιθανώς σε απόσταση μίας εφεύρεσης. Κινείται με την ταχύτητα ενός σήματος, μετασχηματίζεται στη στιγμή και εκτοπίζει γενιές σε ολοένα και πιο σύντομους κύκλους. Η τεχνολογία, όμως, μπορεί επίσης να κινηθεί εξίσου αργά όπως και γρήγορα. Τι θα γινόταν αν εξετάζαμε πώς θα μπορούσε να αντισταθεί στην πρόοδο, να αντιταχθεί στην αποτελεσματικότητα και να εκτροχιάσει τη βελτιστοποίηση;
Ο άνθρωπος φοβάται το χρόνο, αλλά ο χρόνος φοβάται τις Πυραμίδες, προειδοποιεί μια αραβική παροιμία του 12ου αιώνα. Αντιλαμβανόμαστε το χρόνο ως την πιο ανθεκτική μορφή αντίστασης: ξεπερνάει τις φουρτούνες της ανθρωπότητας και την πολιτισμική αλλαγή. Οι Πυραμίδες μας γοητεύουν με το μύθο, με την κλίμακα και με την αδυνατότητα της κατασκευής τους. Μας σαγηνεύουν με την πλατωνική τους καθαρότητα, τη στοιχειώδη υλικότητα και την ασαφή χρήση τους. Ανθίστανται. Είναι κάπως γελοίες.
Για την έκθεση Tomorrows, οι New Affiliates έχουν δημιουργήσει μια γεννήτρια πυραμίδων: μια διαδικασία «μαύρου κουτιού» που κάνει δειγματοληψία από το ψηφιακό σύμπαν για την παραγωγή νέων ειδών πυραμίδων ανά τέσσερα λεπτά. Οτιδήποτε συνδέεται πάνω στη γεννήτρια θα διαβάζει τις πυραμίδες: φέρτε έναν εκτυπωτή και σύντομα θα δείτε μια στοίβα από καρτ ποστάλ· συνδέστε το τηλέφωνό σας και αυτές θα εμφανιστούν στην οθόνη σας· βάλτε ένα ηχείο και θα ακούσετε την περιγραφή τους. Ανεξαρτήτως της δικής σας εμπλοκής, ανεξαρτήτως της κατάστασης της τεχνολογικής προόδου και ανεξαρτήτως χρόνου, η γεννήτρια θα συνεχίσει για πάντα, παράγοντας ένα άπειρο σύνολο σχέσεων, δικτύων και δεδομένων, όλα μειωμένα σε ένα πλατωνικό επίπεδο που ξέρει μόνο να ανθίσταται.

Ο Σαρωτής (Sarotis), τίτλος που παραπέμπει στον ελληνικό όρο για το σκάνερ, είναι μια σειρά από μαλακά ρομποτικά προσθετικά, συνδυασμένα για πρώτη φορά με συστήματα τρισδιάστατης όρασης, με σκοπό τη δημιουργία ενός εντελώς νέου τρόπου αίσθησης του χώρου μέσω του σώματος. Μέχρι το 2020, προβλέπεται ότι 5,4 δισεκατομμύρια φορητές συσκευές θα διαθέτουν 3D αισθητήρες, επιτρέποντας σε οποιονδήποτε χρήστη να σκανάρει και να αποθηκεύει τα περιβάλλοντά του. Αν οι τεχνολογίες τρισδιάστατης όρασης αποδειχθούν εξίσου επιτυχημένες με τις δισδιάστατες προκατόχους τους, τότε αναμένεται ότι το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού θα είναι σε θέση να σκανάρει, να αποθηκεύει και να αναλύει τα περιβάλλοντά του.
Ο Σαρωτής, που αναπτύχθηκε στο Εργαστήριο Διαδραστικής Αρχιτεκτονικής της Σχολής Bartlett του University City London, αποσκοπεί να διερευνήσει το πώς οι τεχνολογίες τρισδιάστατης όρασης θα αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουμε και αλληλεπιδρούμε με τον κόσμο γύρω μας. Αναλύει τα πιθανά μέλλοντα της λεπτής φορέσιμης τεχνολογίας και εξετάζει πώς προηγμένα συστήματα όρασης και άλλες τεχνολογίες αισθητήρων θα συνδέονται πιθανώς απευθείας στο σώμα μέσω των «μαλακών διεπαφών» τους. Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής, δημιουργήθηκαν ένα πειραματικό προσθετικό και μια ταινία. Το προσθετικό σχεδιάστηκε για να μελετηθεί πώς μπορεί να ενισχυθεί η αντίληψη κάποιου για το χώρο με τη χρήση ζωντανών τεχνολογιών τρισδιάστατης σάρωσης που να ελέγχουν το φούσκωμα και το ξεφούσκωμα των μαλακών ρομποτικών προσθετικών. Η ταινία προσκαλεί τους θεατές να αναλογιστούν πώς οι ρευστοειδείς διεπαφής υδρογέλης μπορούν να άρουν τη διάκριση ανάμεσα στη δική μας φυσιολογία και σε αυτή των μαλακτικών μηχανών που θα προεκτείνουν τα σώματά μας.
Άλλες πιθανές εφαρμογές του πρότζεκτ είναι η βοήθεια στην πλοήγηση τυφλών ή ατόμων με προβλήματα όρασης, αλλά και η παροχή απτικής ανάδρασης για περιβάλλοντα εικονικής πραγματικότητας.
Το πρότζεκτ αναπτύχθηκε και κυκλοφόρησε από το Εργαστήριο Διαδραστικής Αρχιτεκτονικής της Bartlett, υπό τη διεύθυνση του Ruairi Glynn.

Το Stealth Wear (Αόρατο ένδυμα) είναι μια οραματική πρόταση μόδας, που απαντά στην άνοδο της επιτήρησης, στην εξουσία όσων επιτηρούν και στην αυξανόμενη ανάγκη για άσκηση μεγαλύτερου ελέγχου στην ιδιωτικότητα. Διερευνά την αισθητική της ιδιωτικότητας και τις δυνατότητες της μόδας να αμφισβητήσει αυταρχικές τεχνολογίες επιτήρησης. Το πρότζεκτ είναι μια συλλογή ενδυμάτων με μεταλλική επίστρωση, τα οποία διαφεύγουν τον εντοπισμό από τις θερμικές κάμερες που χρησιμοποιούνται στα στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones). Η συλλογή είναι εμπνευσμένη από παραδοσιακά ισλαμικά φορέματα και από την ιδέα ότι τα ρούχα μπορούν να παράσχουν ένα διαχωρισμό μεταξύ του ανθρώπου και του Θεού. Στο Stealth Wear, αυτή η ιδέα επανατοποθετείται στο πλαίσιο του πολέμου με drones, με τα ρούχα να παρέχουν ένα διαχωρισμό μεταξύ του ανθρώπου και του Drone. Τα συγκεκριμένα anti-drone ενδύματα, η μπούρκα, το χιτζάμπ και η κουκούλα, κατασκευάζονται με ένα εξαιρετικά εύκαμπτο ύφασμα με ασημένια επίστρωση, που αντανακλά τη θερμική ακτινοβολία του ατόμου που το φορά. Το ύφασμα αυτό μπορεί να εμποδίσει την παρατήρηση σε ιπτάμενα συστήματα θερμικής απεικόνισης, όπως είναι αυτά που χρησιμοποιούνται από τα στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα πυρομαχικά ανίχνευσης θερμότητας.

Η τηλεοπτική σειρά της δεκαετίας του 1950, Η ζώνη του λυκόφωτος (The Twilight Zone), εστίαζε στη διασταύρωση μεταξύ του φόβου, της νοημοσύνης και της δεισιδαιμονίας της ανθρωπότητας. Ένα επεισόδιο της αρχικής σειράς, με τίτλο “The Lonely” (Ο μοναχικός), παρουσίαζε κάποιον που φυλακίζεται σε έναν αστεροειδή για απόλυτη απομόνωση, αλλά εκεί ερωτεύεται μια γυναίκα ρομπότ που γίνεται η σύντροφός του. Την εποχή εκείνη, οι φόβοι μας επηρεάζονταν από τη μαγεία ή την επιστημονική φαντασία, αλλά σήμερα οι φόβοι μας εδράζονται στην άνευ προηγουμένου ανάπτυξη της τεχνολογίας. Με το smartphone να αποτελεί πλέον μια κατάθεση της ζωής μας, ένα φίλο μας, τι θα απογίνει με αυτή τη σχέση μετά από 50 χρόνια;
Το υποθετικό design μπορεί να μας βοηθήσει να κάνουμε μια αναγωγή των σημερινών μας πεποιθήσεων στην αυριανή τεχνολογία. Στη διάρκεια ενός ακαδημαϊκού εξαμήνου, ζητήθηκε από τους φοιτητές να σχεδιάσουν αντικείμενα για τις τρεις επόμενες γενιές. Στη συντριπτική πλειονότητά τους, εστίασαν στη συντροφικότητα, σε ένα φίλο από τη γέννηση μέχρι το θάνατο. Με τους φόβους και τις δεισιδαιμονίες μας να ανεβαίνουν σε μια εκκωφαντική ένταση, μπορούμε να αξιολογήσουμε υποθετικά τι θα έπρεπε να λάβουν υπόψη οι μελλοντικοί σχεδιαστές της τεχνολογίας. Τα έργα παρουσιάζουν διαφορετικούς φόβους και ανησυχίες των φοιτητών σχετικά με το μέλλον της τεχνολογικής φιλίας, που λαμβάνουν υπόψη την περίπλοκη σφαίρα της ηθικής, της πραγματικότητας και της λογικής. Ορισμένα είναι αισιόδοξα και άλλα πάλι όχι, αλλά μετά από μετα-ανάλυση όλων των απόψεων των φοιτητών γίνεται εμφανές ότι το μέλλον της τεχνολογικής φιλίας είναι υπό διαπραγμάτευση.

Παρουσιάζονται τα ακόλουθα έργα:
Play, Protect, Preserve της Nicole Hone
Bot  της Evangeline Martin
Postcards from Mars του Loek Hendriks

Το καλοκαίρι του 2015, πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή βρήκαν προσωρινό καταφύγιο στην Πλατεία Βικτωρίας, στο ταξίδι τους προς τη Δυτική Ευρώπη. Από τότε η Βικτώρια, η πλατεία με το μεγαλοαστικό παρελθόν και το αυτοκρατορικό όνομα, έχει αναδειχθεί σε κόμβο της προσφυγικής κρίσης, με ένα εκτενές δίκτυο αλληλεγγύης που προσφέρει βοήθεια και στέγη.
Η εγκατάσταση Βικτώρια: Είσοδος/Έξοδος  προβάλλει την πλατεία ως υπόδειγμα για το μέλλον της Μεσογειακής πόλης. Εδώ συνυπάρχουν δύο παράλληλες οντότητες: το «Καταφύγιο» και το «Διαφανές Κράτος». Η πρώτη αναδύεται μέσα από τους μπετονένιους σκελετούς των πάλαι ποτέ πολυκατοικιών, που πλέον λειτουργούν ως μικρά εργοστάσια παραγωγής και διαμονής, όπου οι ένοικοι επιδίδονται στην παραγωγή και ανταλλαγή προϊόντων, ιδεών και υπηρεσιών σε μια μετα-καπιταλιστική κοινωνία. Η οριζόντια αυτή πόλη, αεικίνητη και διαρκώς συνδεδεμένη με το παρόν, διατρέχεται από το «Διαφανές Κράτος»: ένα επίσημο και αμετάβλητο δίκτυο από ιδιωτικοποιημένους πρώην δημόσιους χώρους και υποδομές, με ελεγχόμενη πρόσβαση και περιορισμένα δικαιώματα, όπου η συνεχής παρακολούθηση εγγυάται την ασφάλεια και την συμμόρφωση με το παρελθόν.
Μια κρυστάλλινη «Πρεσβεία» καταλαμβάνει την επιφάνεια της πλατείας και ρυθμίζει την είσοδο και έξοδο ανάμεσα στο «Διαφανές Κράτος» και το «Καταφύγιο». Είναι παντού έκδηλη η κινητικότητα και η μεταβατική φύση της ανθρώπινης παρουσίας, διαμεσολαβημένη από σημεία ελέγχου, αίθουσες αναμονής και κατασκευασμένες εμπειρίες, όπου η πρόσβαση σε κάθε άτομο υπόκειται σε διαδικασία έγκρισης.

Στη διάρκεια του Ινδικού Εμφυλίου Πολέμου, οι παραγκουπόλεις του Μουμπάι γέμισαν πρόσφυγες που αναζητούσαν καταφύγιο από τις συγκρούσεις. Οι αρχές του Μουμπάι, απασχολημένες με την άμυνα της πόλης και αντιμετωπίζοντας τις ήδη υπερπληθείς και πάμφτωχες παραγκουπόλεις, δεν μπορούσαν να κάνουν και πολλά πράγματα για να διατηρήσουν μια όψη πολιτισμένης ζωής στην περιοχή. Αργότερα, κάποια στιγμή έκαναν την εμφάνισή τους στα εγκληματικά δίκτυα του Μουμπάι κάποια δείγματα βιολογικού υλικού, με τη μάταιη ελπίδα ότι θα μπορούσαν να προσφέρουν μια νέα ευκαιρία για εμπορεύσιμα ναρκωτικά. Η συλλογική ορμή και εμπειρία των προσφύγων κατάφερε να μετατρέψει αυτά τα γενετικά τροποποιημένα δείγματα μυκήτων σε μια νέα μορφή υποδομής, παρέχοντας θέρμανση, φωτισμό και οικοδομικά υλικά για τους πρόσφυγες. Η παραγκούπολη του Ντάραβι εξέλιξε ταχύτατα τη δική της μικροοικονομία που βασίστηκε γύρω από τα μανιτάρια. Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ αφηγείται την ιστορία κάποιων ανθρώπων που ενεπλάκησαν, από το Μουμπάι και τον υπόλοιπο κόσμο, και του πώς το Ντάραβι κατάφερε να γίνει ένα τόσο μοναδικό μέρος.

Το θερμοκήπιο (αγγλ. hothouse) είναι ένα τεχνο-φυσικό απαράτους που προσφέρει ελεγχόμενα θερμό περιβάλλον για την καλλιέργεια. Από την άλλη, ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης (concentration camp) είναι μια περιφραγμένη εγκατάσταση για υποκείμενα εξαιρούμενα ή με εκκρεμή νομική προστασία, συνήθως σε συνθήκες καταναγκαστικής εργασίας. Συνδέοντας τους δύο όρους και τα προγράμματά τους στον υβριδικό όρο Hot_Camp, εισάγεται ένα απαράτους συλλογικής ζωής και εργασίας στα περιθώρια ή ανάμεσα σε αστικές συγκροτήσεις. Η πρόθεση είναι να παρέχεται μια χωρική και επιτελεστική συνθήκη, κάτω από την οποία η μητροπολιτική ζωή να διαχέεται στην αγροτική και αντιστρόφως. Η ζωή για τα μετακινούμενα υποκείμενα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ζητείται να οριστεί στη μορφή μιας ανοιχτής, ετερογενούς κοινότητας. Η συγκέντρωση (assemblage) με διαφορετικές ταυτότητες αντιστοιχίζεται σε μια αρχιτεκτονική συνάθροιση (assemblage) διαφορετικών χώρων, αντικειμένων και οργανικών απαράτους. Όλα αυτά, άνθρωποι, ζώα, φυτά και αντικείμενα, σχηματίζουν ένα εναλλακτικό οικοδομικό τετράγωνο, με γενικά χαρακτηριστικά, περιμένοντας να προσεδαφιστεί σαν νέα αποικία οπουδήποτε, μεταξύ αστικού και αγροτικού. Αυτό το διαστικό τετράγωνο (trans-urban block) αναφέρεται στις επισφαλείς συνθήκες της αυριανής ζωής, στις συνθήκες του Νότου, μέσα στον κλιματικό, ανθρωπολογικό και πολιτικό ορίζοντα της Μεσογείου.

Αν αναλογιστούμε το μέλλον των πόλεών μας, μια πραγματική πρόκληση είναι να επινοήσουμε εκ νέου τον τρόπο που τις χρησιμοποιούμε σήμερα. Ιδίως σε κουλτούρες με περιορισμένα μέσα, πώς θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε ή, ακόμα, και να μεταμορφώσουμε τις πόλεις όπου βρεθήκαμε να ζούμε, με απλούς, χαμηλής τεχνολογίας, οικονομικά προσιτούς και άμεσα υλοποιήσιμους τρόπους; Σήμερα, οι πόλεις είναι συχνά γεμάτες από απαρατήρητους, παρατημένους χώρους μεταξύ των κτιρίων, ενώ αυτό που τυπικά ονομάζεται δημόσιος χώρος δεν είναι παρά μια διόλου ευφάνταστη, σκληρή επιφάνεια με τη φύση ως ντεκόρ.
Ο δημόσιος χώρος υψηλής ποιότητας θα μπορούσε να αποτελέσει ουσιαστικό εργαλείο για τη δημιουργία συμπαγών και αποτελεσματικών πόλεων ανάμεικτων χρήσεων, όπου οι κάτοικοι είναι κοντά στη φύση και όπου η αστική ζωή εξυμνείται. Μπορούν να καταστούν μαγνήτες, περίπου όπως τα μνημεία, προσδίδοντας ταυτότητα και αξία στα περιβάλλοντά τους. Οι κάτοικοι θα εμπνέονται να χρησιμοποιούν περισσότερο τις περιοχές κοντά στο σπίτι τους, αντικαθιστώντας τις μηχανοκίνητες μεταφορές με περπάτημα και ποδηλασία, γεγονός που θα μειώσει τη ρύπανση και θα εξασφαλίσει ελεύθερο χρόνο.
Ο δημόσιος χώρος υψηλής ποιότητας μπορεί να επιτευχθεί ανεξαρτήτως μεγέθους και τύπου. Αν και σπάνια συμβαίνει στην πράξη, μπορεί να είναι παιχνιδιάρικος, διασκεδαστικός και αισιόδοξος.

Το Air Shake εξετάζει το χαρακτήρα των ατμοσφαιρικών ρύπων στην Αθήνα του έτους 2027, προκειμένου να φανταστεί μια σειρά από μελλοντικές ασθένειες και θεραπείες. Καταγράφει φαινόμενα έκπλυσης που έχουν προκληθεί από μια ποικιλία χημικών ουσιών, οι οποίες έχουν απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα, καθώς και τις επιστημονικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιότητές τους. Το Air Shake προβάλλει τρέχουσες αστικές συνήθειες σε πιθανά μελλοντικά σενάρια, που έχουν εξαχθεί από το παρόν, βασισμένα στην επίπτωση που ασκούν διαφορετικά μείγματα αέρα στα ανθρώπινα σωματικά συστήματα. Το πρότζεκτ φαντάζεται ένα πλέγμα ασθενειών που έχουν αρχίσει να εκδηλώνονται το 2012, με την Αθήνα να καταγράφει τα υψηλότερα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης εδώ και δεκαετίες. Εξαιτίας της κρίσης χρέους και της άρνησης των πολιτών να ανταποκριθούν στην υπερβολική φορολόγηση της ενέργειας, η συνεχής καύση διαφόρων τυχαίων, φτηνών υλικών που υπήρχαν διαθέσιμα συντέλεσε στην υπέρμετρη απελευθέρωση σωματιδίων, διοξειδίου του θείου, μονοξειδίου του άνθρακα και άλλων καρκινογόνων ουσιών, με επιβαρυντικές συνέπειες για την καθημερινή ζωή των πολιτών και την καλή αναπνοή τους στην πόλη. Η προβολή τεσσάρων θεωρητικών ασθενειών στο αστικό περιβάλλον παίρνει τη μορφή μιας σειράς θεραπευτικών περιβαλλόντων, καθιστώντας ορατή τη σύνδεση μεταξύ της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της υποθετικής ασθένειας.
Η εγκατάσταση του Air Shake λειτουργεί γύρω από δύο συστήματα, που συγκροτούν από κοινού μια εμβυθιστική εμπειρία. Το πρώτο σύστημα είναι μια σειρά από καμινάδες, που παρουσιάζουν αντεστραμμένη την πόλη, οι οποίες εκπέμπουν διάφορα μείγματα αέρα για να θεραπεύσουν τους κατοίκους της πόλης. Ένα δευτερεύον σύστημα οπτικοποιεί τα μείγματα αέρα που εκπέμπει η κάθε καμινάδα σε ένα περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας, η πρόσβαση στο οποίο παρέχεται μέσα από μια σειρά κινητών tablets εγκατεστημένων στην αίθουσα. Ο χώρος της εγκατάστασης μπορεί να ιδωθεί ως ένα περιβάλλον εικονικής θεραπείας που επιτρέπει στις φυσικές υποστάσεις των επισκεπτών να προβάλλουν και να εμβυθιστούν σε μια σειρά από μελλοντικές ατμόσφαιρες.

Στο Tomorrow’s Storeys περιπλανιόμαστε από δωμάτιο σε δωμάτιο και αφουγκραζόμαστε τις τυχαίες συζητήσεις των κατοίκων μιας αθηναϊκής πολυκατοικίας στο κοντινό μέλλον. Δύο μήνες πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης Tomorrows, ο αρχιτέκτονας Λίαμ Γιανγκ συγκρότησε μια ομάδα εργασίας που απαρτιζόταν από συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας, εικαστικούς, σκηνοθέτες, φωτογράφους και αρχιτέκτονες, με στόχο την παραγωγή μιας σειράς κριτικών μυθοπλασιών για το μέλλον της Αθήνας. Μέσα από συζητήσεις, οπτικοποιήσεις και υποθέσεις εργασίας, η ομάδα δημιούργησε μια σειρά σύντομων ιστοριών που αναφέρονται σε μια συγκεκριμένη φανταστική πολυκατοικία, επινοώντας αφηγήσεις για τη μελλοντική ζωή των Αθηναίων κατοίκων. Ξεκινώντας από την παραδοσιακή μορφή της πολυκατοικίας, το κτίριο που σχεδίασαν είναι μια αστική μάζα εν εξελίξει, όπου ο κάθε Αθηναίος δεν λαμβάνει πλέον με ένα ελάχιστο βασικό εισόδημα, αλλά έναν ελάχιστο χώρο κατοίκησης, ένα ποσοστό δηλαδή του όγκου του κτιρίου, αλλά όχι ένα συγκεκριμένο χώρο. Η πολυκατοικία αυτή είναι η απεικόνιση μιας νέας μορφής οργάνωσης, όπου τα κτίρια αναδιαμορφώνονται όπως μια σελίδα του Facebook, ενώ μια ετερογενής ομάδα ενοίκων εμπλέκεται σε ακραίες αντιπαραθέσεις, καθώς μετακινούνται διαρκώς από όροφο σε όροφο και οι χρήσεις των διαμερισμάτων αλλάζουν ανά ώρα. Αυτή είναι μόνο μία φευγαλέα στιγμή σε ένα κτίριο με ατέρμονους σχηματισμούς, ένα παράθυρο σε ένα υποθετικό κτίριο, στην πόλη που το περιβάλλει και στις ζωές που εμπεριέχει.

Τα Κινηματογραφικά Δοκίμια του Αστικού Μέλλοντος παρουσιάζουν εννέα μικρού μήκους «αρχιτεκτονικές ταινίες-δοκίμια» που έχουν για θέμα τους το μέλλον της αρχιτεκτονικής μορφής και της πόλης. Επινόηση του Γερμανού καλλιτέχνη και σκηνοθέτη Hans Richter, ο όρος «ταινία-δοκίμιο» περιγράφει ένα προσωπικό, υπαινικτικό και ιδιοσυγκρασιακό είδος κινηματογράφου, μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει θεωρητικοποιηθεί, η ταινία-δοκίμιο έχει μια μακρά ιστορία ως «μορφή που σκέφτεται και σκέψη που διαμορφώνει», κατά τον Γάλλο σκηνοθέτη και δοκιμιογράφο Jean-Luc Godard. Συνδυάζοντας τον ψηφιακό κινηματογράφο με την αρχιτεκτονική πρόταση, τα κινηματογραφικά δοκίμια που παρουσιάζονται γεφυρώνουν τη θεωρία με την πράξη και το σχεδιασμό με το σχολιασμό. Εισάγοντας τη διάσταση του χρόνου και την ενσυναίσθηση, οι ταινίες είναι σε θέση να ξεκλειδώσουν το αφηγηματικό, πολιτικό και φιλοσοφικό υποσυνείδητο της παγκόσμιας πόλης του αύριο, προτείνοντας εναλλακτικά σενάρια για το εγγύς μέλλον.

Οι ταινίες είναι «σχεδιασμένες» από τους φοιτητές του Unit24, στην Bartlett School of Architecture του University College London. Πρόκειται για ένα ερευνητικό εργαστήριο, το οποίο αξιοποιεί τις πρόσφατες εξελίξεις στην ψηφιακή τεχνολογία, που έχουν φέρει τους κλάδους του κινηματογράφου και της αρχιτεκτονικής πιο κοντά από ποτέ άλλοτε.

Οι ταινίες, επιλεγμένες από την Πηνελόπη Χαραλαμπίδου, οργανώνονται σε τρεις υποκατηγορίες:

Πόλεις του αύριο: Finbar Fallon, Subterranean Singapore (Υπόγεια Σιγκαπούρη), 2016· Kairo Baden-Powell, Fictional Constructs (Μυθοπλαστικές κατασκευές), 2014· Azizul Hoque, Whalemart City, 2016.
Κτίρια του αύριο: TJ Brook Lin, An Anatomical Embassy (Ανατομική Πρεσβεία), 2016· Αγγελική Βασιλείου, Weaving the Ineffable (Υφαίνοντας το ανέκφραστο), 2015· Emir Tigrel, Vestigial Landscapes (Εκλιπόντα Τοπία), 2015.
Τοπία του αύριο: Nico Czyz, Long Now Foundation, 2016· Στέφανος Λεβίδης, The Embassy of the Displaced (Πρεσβεία των εκτοπισμένων), 2016· Ed Mascarenhas, Barbecana, 2014.

Το α2525, Athens in S.F. βασίζεται σε 13 διηγήματα για το μέλλον της Αθήνας, που έγραψαν ειδικά για το έργο δέκα Έλληνες συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας. Η ταινία που έχει δημιουργηθεί, διαπραγματεύεται τους προβληματισμούς και τις ιδέες των ουτοπικών ή δυστοπικών τους σεναρίων. Ακολουθώντας τη μορφή ενός σπονδυλωτού ντοκιμαντέρ, παρουσιάζει με συνεντεύξεις, βίντεο και σχέδια τους οραματισμούς και τις υποθέσεις τους για το μέλλον της πόλης σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Θίγονται και αναπτύσσονται διάφορα θέματα όπως: η κλιματική αλλαγή, πιθανές επιδημίες, η εφαρμογή της επαυξημένης πραγματικότητας στο δημόσιο χώρο, η σύζευξη πόλεων μέσω της εικονικής πραγματικότητας, η ανεξέλεγκτη διάδοση ψεύτικων ειδήσεων, ο θρησκευτικός φανατισμός, μια μελλοντική κοινωνία που βασίζεται στη συλλογικότητα, ένα νέο απολυταρχικό σχέδιο παγκόσμιας ανάπτυξης, τεχνολογίες που ξεφεύγουν από τον έλεγχο των ανθρώπων ή γίνονται η αιτία για γεωπολιτικές αλλαγές στον παγκόσμιο χάρτη.

Το έργο συνοδεύεται από την έκδοση των διηγημάτων.

Το Feral Remnants (Dog) (Άγρια κατάλοιπα [Σκύλος]) αποτυπώνει μια ονειρική προβολή, χωρίς ίχνη ανθρώπινης παρουσίας. Το έργο είναι μια εγκατάσταση που αποτελείται από μια μεταλλική δεξαμενή με μαύρο πετρέλαιο και ένα βίντεο HD με ήχο. Στο βίντεο, ένας σκύλος ράτσας Σαμογιέντ καταγράφεται να περιπλανιέται σε ένα κενό περιβάλλον σε αργή κίνηση. Η μουσική υπόκρουση (Medieval, 2016, μια σύνθεση από τα Όρη, το ροκ τρίο του καλλιτέχνη) δημιουργεί μια βαριά δυστοπική ατμόσφαιρα, αλλά τα ουρλιαχτά της φωνής αναδύουν και μια αίσθηση εξέγερσης. Δεν υπάρχει άνθρωπος στο πλάνο. Ο σκύλος προβάλλεται ανεστραμμένος στην οθόνη και αντικατοπτρίζεται παραμορφωμένος στην επιφάνεια του πετρελαίου, η οποία τρέμει ανάλογα με τις μπάσες συχνότητες της μουσικής. Το πετρέλαιο φέρνει στο νου τη σιωπηλή ελπίδα της ανακάλυψης πετρελαίου σε ελληνικό υπέδαφος, αλλά λειτουργεί και ως σύμβολο ενός πραγματιστικού οράματος του αύριο, ως ένα θολό δυσλειτουργικό όνειρο. Ο μοντερνιστικός σχεδιασμός της σιδερένιας δεξαμενής παραπέμπει σε μια ιδεαλιστική προσέγγιση του μέλλοντος, ενώ το γλυπτό λειτουργεί ως μεσάζων στη θέαση της αφαιρετικής και ποιητικής εικόνας του σκύλου. Εντούτοις, το έργο αναπόφευκτα περιγράφει ένα μέλλον όπου ο μοναχικός σκύλος τρέχει άτακτα σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι άνθρωποι έχουν εκλείψει. Ανάλογα με την ερμηνεία της εγκατάστασης, ο θεατής μένει με μια μετέωρη αίσθηση μελαγχολίας ή μια σπίθα υπόσχεσης για το μέλλον.
Ευγενική παραχώρηση της γκαλερί CAN Christina Androulidaki

Η Ηλεκτρονική πολεοδομία είναι μια ερευνητική μελέτη που βρίσκεται σε εξέλιξη για περισσότερα από 20 χρόνια. Η πρώτη φάση έρευνας ξεκινάει στα τελευταία χρόνια των σπουδών του Ζενέτου στο Παρίσι και ολοκληρώνεται το 1962 με την πρώτη παρουσίαση της μελέτης για τον Οργανισμό Σύγχρονης Κατοικίας στο Ζάππειο. Η τελική μελέτη για την «Πόλη και το σπίτι του μέλλοντος» παρουσιάζεται το 1971 στην 1η Οικοδομική Έκθεση του Ζαππείου. Στη μελέτη αυτή, ο Ζενέτος έχει ενσωματώσει το σχέδιό του για ένα έπιπλο πολλαπλών χρήσεων, το οποίο διακρίθηκε στο διεθνή διαγωνισμό Interdesign 2000 (1967).
Η μελέτη του Ζενέτου για την πόλη του μέλλοντος είναι αποτέλεσμα συστηματικής έρευνας πάνω στις εξελίξεις των εφαρμογών της ηλεκτρονικής τεχνολογίας. Μελετώντας άρθρα από επιστημονικά περιοδικά της εποχής, ο Ζενέτος προσδιόρισε με μεγάλη ακρίβεια τις επερχόμενες εφαρμογές της «τηλε-διεκπεραίωσης», της «τηλε-εργασίας» και της «τηλε-εξυπηρέτησης». Αντιλαμβανόμενος την επιταχυνόμενη μεταβολή των στοιχείων διαβίωσης στις πόλεις του μέλλοντος, πρότεινε την εφαρμογή εύκαμπτων συστημάτων σε όλες τις εγκαταστάσεις κτιρίων και υποδομών. Θεωρούσε ότι η δομή της πόλης και της κατοικίας του αύριο πρέπει να είναι κάτι φευγαλέο και, όσο το δυνατόν, άυλο. Για το λόγο αυτόν, σχεδίασε ένα σύστημα χωροδικτυώματος από τεταμένα καλώδια, σαν ιστό αράχνης, το οποίο περιείχε κατακόρυφες κηπουπόλεις, σε συνδυασμό με πυκνά δίκτυα εξελιγμένων μέσων τηλεπικοινωνίας. Το έδαφος θα ήταν τελείως ελεύθερο στη φυσική του κατάσταση και η πόλη θα απλωνόταν πάνω από δάση, λίμνες, ποτάμια, θάλασσες.
Η δικτυωματική υποδομή μπορεί να δεχτεί διαφορετικούς τύπους ένθετων στοιχείων, με βασικότερο αυτόν της αυτοτελούς κυψέλης τηλε-διεργασιών. Η κυψέλη εξοπλίζεται με ένα ανθρωπομορφικό έπιπλο πολλαπλών χρήσεων, το οποίο αποτελεί το κεντρικό χειριστήριο τηλε-ενεργειών, οπτικοακουστικών επαφών και ελέγχου των συνθηκών περιβάλλοντος. Για τον Ζενέτο, το χειριστήριο αυτό αποτελεί την καρδιά του ανθρώπου του αύριο. Το σύστημα κίνησης των μελών του επίπλου κατευθύνεται με πλήκτρα, αλλά ο Ζενέτος προβλέπει ήδη ότι στο μέλλον αυτό θα δέχεται εντολές κατευθείαν από τον εγκέφαλο του χειριστή, με τη βοήθεια ενός υπερευαίσθητου δέκτη ηλεκτροεγκεφαλικών κυμάτων.

Το υλικό που παρουσιάζεται στην έκθεση ανήκει στο αρχείο Τάκη Χ. Ζενέτου.

Η Νέα Βαβυλώνα (New Babylon) του Ολλανδού αρχιτέκτονα Constant ήταν μία πρόταση για μια πόλη του μέλλοντος, όπου η εργασία θα είχε πλέον αυτοματοποιηθεί και οι κάτοικοί της θα μπορούσαν να ασχοληθούν με δημιουργικές δραστηριότητες, ανάλογα με τη διάθεση, τα ενδιαφέροντα και τις επιθυμίες τους. Με περισσότερο χρόνο για ευχάριστες συναντήσεις και προσωπικές επαφές, μια νέα οικονομία θα αναδυόταν στην πόλη. Με έναυσμα αυτή την έντονη δημιουργικότητα, η νέα αυτή οικονομία και κοινωνία θα άλλαζε δραστικά την καθημερινή ζωή. Και θα μπορούσε πράγματι να γίνει έτσι. Όμως, μερικές φορές, τα οράματα για το μέλλον υλοποιούνται με τους πιο αντιφατικούς τρόπους.
Το City Rising των Metahaven παίρνει τη Νέα Βαβυλώνα ως αφετηρία για να αφηγηθεί εκ νέου αυτή την ιστορία, αλλά μέσα από μια σύγχρονη προοπτική. Υπογραμμίζει πως σε μια περίοδο κρίσης, έχουμε φτάσει σε σημείο όπου όλα και τίποτα είναι εργασία. Όλα και τίποτα, συνεπώς, καθοδηγούνται μέσω και από την αγάπη, που είναι συγχρόνως ειλικρινής, άγονη και κεφαλοποιημένη. Στο City Rising, γίνεται νύξη σε διαφορετικές μορφές και πλευρές της συναισθηματικής εργασίας και καλούμαστε να αναλογιστούμε πόσο παγιδευμένοι είμαστε τελικά σε αυτή τη συνθήκη, στις υποσχέσεις της και τους συμβιβασμούς της.

Το φθινόπωρο του 2016, εννέα φοιτητές της Σχολής Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Γέηλ τεκμηρίωσαν τις μελλοντικές υποδομές της Ισλανδίας για μια 20ετή περίοδο, από το 2036 έως το 2056. Επρόκειτο για ένα υποθετικό αρχειακό πρότζεκτ του παρελθόντος 20 ετών σε 40 χρόνια από τώρα. Οι υποδομές επανεξετάστηκαν υπό το φως των σύγχρονων εξελίξεων στην οικολογία, την τεχνολογία και την οικονομία. Αυτοί οι τρεις παράγοντες επηρεάζουν τις πολιτιστικές σχέσεις του οικοδομημένου περιβάλλοντος με έναν τόσο φρενήρη ρυθμό, που είναι δύσκολο για έναν επιστημονικό κλάδο όπως η αρχιτεκτονική να τον ακολουθήσει. Το ζήτημα με το οποίο ασχολήθηκε η ομάδα δεν είναι η φαντασίωση ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να επιλύσει αυτά τα προβλήματα, αλλά ότι η αρχιτεκτονική είναι υπεύθυνη να φανταστεί την αισθητική που θα μπορούσαν να προκαλέσουν οι αλληλεπιδράσεις των τριών αυτών παραγόντων στο κοντινό μέλλον. Οι συμμετέχοντες διερεύνησαν το πώς αυτές οι επιταχυνόμενες αλλαγές αναδιανέμουν ευαίσθητες πληροφορίες και, συνεπώς, εμπλέκουν την πολιτική. Τα πρότζεκτ που παρουσιάστηκαν καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα κλίμακας και θεμάτων. Διαμορφώθηκαν τρεις γενικές κατηγορίες, αν και το κάθε πρότζεκτ είχε αλληλεπικαλύψεις με τις άλλες κατηγορίες: Εξόρυξη ενέργειας, Συστήματα διανομής και Αποθήκευση πληροφοριών. Κάθε πρότζεκτ τεκμηριώνεται μέσα από 9 εικόνες, 1 μακέτα, ένα σύντομο κείμενο και μια παρουσίαση της έρευνας που τεκμηριώνει τα μελλοντικά μέσα.

Λίστα έργων:
In Plain Sight της Heather Bizon
Iceland Resolution: The View from Nowhere του Mathew Bohne
Tesla Redoux - Iceland Probe System Report της Pauline Caubel
The Glacial Genome: Looking Back at the Mid-Atlantic Mediation Project της Cat Garcia-Menocal
InfoState Infrastructure του Paul J. Lorenz
The Hive: The Distribution of the Many του Steven McNamara
From BIM to Garage Bands: The Rise of Energy Hacking της Aymar Marino-Maza
Data Landscaping: The Highland Dermis της Maggie Tsang
Razor Mining: Refueling the Cloud του Rob Yoos

16.05.2117, 20:20

...δυόσμος, μάραθος, θυμάρι, ρίγανη – τικ
...σταφύλια, ροδάκινα, κεράσια, πεπόνια – τικ
...ελιές, σουσάμι, σύκα – τικ
...αλεύρι, κριθάρι, αμύγδαλα, καρύδια – τικ

Συλλογή, διαλογή, ξήρανση, κατάθεση, κατάψυξη, σφράγιση, ανταλλαγή – οι συναλλαγές ολοκληρώθηκαν

16.05.2017, 20:20

Ο θεατής σκύβει αργά, εισέρχεται στην τρύπα επιθεώρησης, παρατηρεί τα σιλό-εκθέματα, εποπτεύει τις δραστηριότητες των εργατών της κοινότητας, βιώνει την αρχιτεκτονική, χάνεται στο χώρο.

H εικαστική εγκατάσταση Σιρών Τόποι οραματίζεται ένα υβρίδιο μιας τράπεζας σπόρων, μιας οικονομίας διαμοιρασμού και ενός μουσείου μεσογειακών φυτικών ειδών που μπορεί να εξαφανιστούν. Στην τεχνο-ουτοπία Σιρών Τόποι, οι απειλούμενοι ενδημικοί σπόροι αποθηκεύονται σε διαφανή σιλό-βιτρίνες του μουσείου, που είναι επίσης και οι κολώνες μιας κοινόχρηστης αρχιτεκτονικής. H Σιρών Τόποι παρέχει στους εργάτες της κοινότητας τη διατήρηση των τοπικών σπόρων βιοποικιλότητας και την προστασία των μεσογειακών γεύσεων, αρωμάτων, θρεπτικών συστατικών και φαρμακευτικών ιδιοτήτων που απειλούνται από τις περιβαλλοντικές καταστροφές, καθώς και από την αυξανόμενη απαίτηση για έλεγχο και τυποποίηση. Η Σιρών Τόποι δεν ανήκει σε ιδιωτικές εταιρείες. Τα μέλη της μπορούν να μοιραστούν το περιεχόμενο των καταθέσεων. Η αυτάρκεια αποτελεί προτεραιότητα. Το ίδιο και η ελευθερία και η ασφάλεια.
Είναι το μέλλον της μεσογειακής διατροφής ένα κατεστραμμένο τοπίο; Η εγκατάσταση Σιρών Τόποι μετατρέπει την ανησυχία μιας τέτοιας δυστοπίας στην εμπειρία μιας φουτουριστικής αρχιτεκτονικής. Οι θεατές εποπτεύουν ένα κουκλόσπιτο –μεταφορά αυτού του φουτουριστικού μικρόκοσμου– μέσω μιας πανοπτικής δομής που επεκτείνεται στο άπειρο. Η Σιρών Τόποι λειτουργεί ως ένα φορέσιμο δωμάτιο, μια πύλη ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Οι θεατές τοποθετούν το κεφάλι τους σε μια τρύπα για να παρατηρήσουν τα απειλούμενα είδη, την τράπεζα-μουσείο και την οικονομία διαμοιρασμού των λιλιπούτειων κατοίκων. Οι στήλες σπόρων του άπειρου χώρου, το καλειδοσκόπιο των κατόπτρων και των αγροτικών ήχων κατασκευάζουν έναν αισθητό χώρο, o οποίος δεν είναι ούτε πραγματικός, ούτε απομίμηση. Η εγκατάσταση Σιρών Τόποι είναι απειλητική και σαγηνευτική. Η θεατρική και ηδονοβλεπτική εμπειρία της ξυπνάει αναμνήσεις και δημιουργεί μια διαδικασία ενδυνάμωσης των θεατών, ώστε να διαταράξουν την ακολουθία των γεγονότων που προκαλούν την εξαφάνιση αυτών των ειδών.

Video link: https://vimeo.com/215419907

Το Σπήλαιο για έναν άγνωστο περιηγητή είναι μια εγκατάσταση που οργανώνεται ως σενάριο για ένα «ψευδο-αρχαϊκό σπήλαιο», το οποίο ωστόσο είναι εξοπλισμένο με την πολυτελή υποδομή ενός σύγχρονου δωματίου ξενοδοχείου. Η εγκατάσταση περιλαμβάνει ρητινούχο ταρτάν για δάπεδο στο χρώμα του εδάφους, υπαίθρια τουαλέτα, νιπτήρα και ντους, επιμελώς κρυμμένα δίκτυα, ένα στοιχειώδη χώρο για αποθήκευση και ένα απλό κρεβάτι τοποθετημένο κάτω από έναν μπετονένιο θόλο. Η εγκατάσταση εισάγει μερικά από τα αξεσουάρ ενός δωματίου ξενοδοχείου στο φυσικό περιβάλλον ενός έρημου νησιού. Ένα σύστημα απομακρυσμένων μεταξύ τους σπηλαίων δημιουργεί ένα συγκρότημα αντίστοιχο ενός «φυσικού ξενοδοχείου». Το φυσικό ξενοδοχείο ολοκληρώνεται με ένα σύστημα αόρατων υπηρεσιών. Είναι διαθέσιμες πολλές από αυτές, αλλά όλες σχολαστικά κρυμμένες. Το Σπήλαιο για έναν άγνωστο περιηγητή υποτίθεται ότι προσφέρει απομονωμένη διαμονή σε ένα ερημονήσι, αλλά αυτή υποστηρίζεται μονάχα ως σκηνογραφική συνθήκη.

Η Μεσόγειος, στον περιθωριοποιημένο ευρωπαϊκό Νότο, έχει υπάρξει το σκηνικό μεγάλων κρίσεων και εντάσεων λόγω της γεωγραφικής της ιδιαιτερότητας και της πολιτισμικής της ποικιλομορφίας: κλιματική αλλαγή, πληθυσμιακές μετακινήσεις, οικονομική κρίση, στρατιωτικές και πολιτικές συγκρούσεις, τουριστική εκμετάλλευση. Ως μέρος της μεσογειακής λεκάνης, το Αιγαίο Πέλαγος κατέχει ρόλο αποφασιστικής σημασίας στην ευρύτερη περιοχή, αφού συνενώνει και συγχρόνως διαχωρίζει δύο ηπείρους. Έχοντας αντισταθεί σε πολλαπλές απόπειρες αναπλάσεων και επενδυτικών σχεδίων στο διάστημα των τελευταίων δεκαετιών, αυτό το ιδιαίτερο αρχιπέλαγος βρίσκεται να φιλοξενεί στο μέλλον ένα αποκεντρωμένο δίκτυο μικρών, αυτόνομων και βιώσιμων μονάδων αποθήκευσης δεδομένων, χτισμένων είτε στα νησιά είτε σε πλωτές κατασκευές. Οι διάσπαρτες μονάδες του κέντρου δεδομένων επιτρέπουν στους χρήστες να αποθηκεύουν και να μοιράζονται με ασφάλεια και ιδιωτικότητα την ψηφιακή τους πληροφορία και μνήμη χωρίς να βασίζονται σε κάποιου είδους εταιρική μονοπωλιακή υπηρεσία. Οι νησιώτες διαχειρίζονται το εν λόγω δίκτυο, διαμορφώνοντας ένα είδος τοπικής παραδοσιακής συνεργατικής πλατφόρμας. Η κοινότητα των νησιωτών αποτελείται από ανθρώπους που εγκατέλειψαν τα αστικά κέντρα της Ευρώπης, πρόσφυγες και αυτόχθονες νησιώτες. Το κέντρο δεδομένων στο Αιγαίο, λειτουργώντας ενάντια στις σκληρές και ασταθείς τοπικές συνθήκες, συνδέει τα νησιά μεταξύ τους δημιουργώντας νέες τοπολογίες και, συγχρόνως, αμφισβητώντας τις εδραιωμένες μορφές κυριαρχίας, ταυτότητας, γεωγραφίας και εξουσίας. Ένα εκτενές αρχείο των κέντρων δεδομένων φιλοξενείται στη συλλογή του Aegean Datahaven. Τα κέντρα δεδομένων παρουσιάζονται με μια σειρά από σχέδια ενός άγνωστου περιηγητή.

«Κανείς δεν θυμάται γιατί ήταν από την αρχή ραδιενεργό.»
Καθώς ο κόσμος στρέφεται ξανά προς τα πυρηνικά, παράγοντας άμεσα διαθέσιμη ενέργεια, αλλά συγχρόνως και τοξικά απόβλητα για εκατομμύρια χρόνια, επείγοντα ερωτήματα προκύπτουν και πάλι: Τι αφήνουμε πίσω μας, τι θα κληρονομήσει το μέλλον από εμάς; Πώς μπορούμε, ως άτομα και ως κοινωνίες, να διαχειριστούμε τις κλίμακες και τα εύρη του γεωλογικού χρόνου; Πώς μπορούμε να κατανοήσουμε τις τεράστιες χρονικές κλίμακες που εμπλέκονται;

Το Inheritance (Κληρονομιά) αποτελείται από πολύτιμα κοσμήματα, ένα βραχιόλι, σκουλαρίκια και ένα μπροσέ, που είναι ραδιενεργά, γεγονός που τα καθιστά πρακτικά και συμβολικά ακατάλληλα να φορεθούν για μεγάλο διάστημα γεωλογικού χρόνου, ωσότου το ραδιονουκλίδιο μεταλλαχθεί φυσιολογικά σε ένα σταθερό και μη-ραδιενεργό ισότοπο μολύβδου. Τα κοσμήματα, μαζί με μια ηλεκτρομηχανική συσκευή για τον προσδιορισμό της απομένουσας ραδιενέργειας, αποθηκεύονται σε ένα τσιμεντένιο δοχείο, το οποίο είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε να αντέξει για τεράστιο χρονικό διάστημα. Με αυτά τα αντικείμενα, το σκεπτικό είναι ότι κάθε φορά που τα κοσμήματα παραδίδονται από τη μια γενιά στην επόμενη, το τελετουργικό της μέτρησης καθορίζει εάν τα κοσμήματα μπορούν τελικά να τεθούν σε χρήση και να εκπληρώσουν την υπόσχεση του πλούτου και της ταυτότητας ή θα πρέπει να παραμείνουν αποθηκευμένα μέχρι την επόμενη γενιά.

Η εποχή της τέχνης και του design σε ανθρώπινη κλίμακα ίσως να έχει τελειώσει. Χρειαζόμαστε, όλο και περισσότερο, μορφές παρέμβασης που να λαμβάνουν υπόψη τη βαθιά, χρονική επίδραση των υλικών διαδικασιών και πρακτικών. Καθώς αναπτύσσαμε πλανητικούς τρόπους όρασης, επικοινωνίας και ελέγχου, μεταβάλλαμε τα ίδια τα οικοσυστήματα πάνω στα οποία επιδιώκαμε να κυριαρχήσουμε. Καθιστώντας ολόκληρη τη Γη ένα αντικείμενο επιστημονικής μελέτης και εμπορικού ενδιαφέροντος, βρεθήκαμε να εμπλεκόμαστε στα βαθιά μέλλοντα του κάθε οργανισμού που μεγαλώνει, σέρνεται και ανθίζει πάνω στην επιφάνειά της. Παράλληλα με αυτό, τα οικονομικά και κοινωνικά μας συστήματα έχουν γίνει τόσο συνυφασμένα με τη φυσική τάξη, από την οποία διαχωριζόμαστε εμείς, που έχουν αρχίσει να εξελίσσονται σαν οργανισμοί και αυτά, μεταλλασσόμενα πέρα από την ικανότητά μας να τα κατανοήσουμε. Όπως το περιγράφουν οι Richard Pell και Lauren Allen, στον ορισμό τους για τη «μετα-φύση», τα ανθρώπινα όντα κατοικούν σε έναν κόσμο όπου οι οργανισμοί, τα ενδιαιτήματά τους και οι εξελικτικές τους οικοθέσεις «δεν καθορίζονται πλέον απλώς από οικολογικές πιέσεις, αλλά από μια διαρκή διαπραγμάτευση μεταξύ εμπορίου, κανονισμών και γενετικής»¹, μια σχέση που, όπως ισχυριζόμαστε εμείς, λειτουργεί όλο και περισσότερο αμφίδρομα.

Ξεκινώντας από τις συνεισφορές τους στο The 3D Additivist Cookbook (Τρισδιάστατος Τσελεμεντές του Αυξητιβιστή), οι καλλιτέχνες Geraldine Juárez, Antonio Esparza, Darlene Farris-Labar και η κολεκτίβα ARTKELAB προσφέρουν έργα για αυτή την έκθεση, τα οποία διερευνούν την έννοια του μετα-φυσικού. Τα έργα παρεμβαίνουν στα συνθετικά/φυσικά, τεχνολογικά/πολιτιστικά όρια χρησιμοποιώντας την κατασκευή με 3D εκτύπωση ως εργαλείο κριτικού, ποιητικού και παιγνιώδους ακτιβισμού. Το κάθε έργο θίγει ζητήματα σημαντικού σύγχρονου ενδιαφέροντος για την περιοχή της Μεσογείου, από αστεία δυστοπικά μέλλοντα, προσφέροντας υβρίδια μετα-φύσης ως αγωγούς για «περίεργες» μορφές πολιτικής εμπλοκής, που θα μπορούσαν να έχουν την ευκαιρία να μεταβάλουν την κατανόησή μας για το πολιτιστικό τώρα.

¹ “Out of the Lab, Into the Wild - Center for PostNatural History”. Προσπελάστηκε στις 11 Ιανουαρίου 2016. http://postnatural.org/Out-of-the-Lab-Into-the-Wild

Η εγκατάσταση περιλαμβάνει:

The 3D Additivist Manifesto των Morehshin Allahyari και Daniel Rourke, με ήχο του Andrea Young, 2015
The 3D Additivist Cookbook των Morehshin Allahyari και Daniel Rourke, 2016–17
USOA 1.0 (Ultimate Software Open Animal) από το ARTKELAB, 2015-17
Kauri από την Geraldine Juárez, 2015-17
Ancient Mediterranean Flowers from the Soil's Edge από την Darlene Farris-LaBar, 2017
The TurtleBag από τον Antonio Esparza, 2016-017

Τα αντικείμενα τρισδιάστατης εκτύπωσης τυπώθηκαν ειδικά για την έκθεση.

Το White Mountain (Λευκό Όρος) είναι ένα ντοκιμαντέρ μυθοπλασίας, γυρισμένο κατά κύριο λόγο στο κέντρο δεδομένων Pionen, το οποίο βρίσκεται 30 μέτρα κάτω από τους γρανιτένιους βράχους του πάρκου Vita Bergen (Λευκά Όρη στα σουηδικά) στη Στοκχόλμη. Το μέρος αυτό ήταν, κατά την ψυχροπολεμική περίοδο, ένα οχυρό πολιτικής άμυνας και επανασχεδιάστηκε το 2008, από τον αρχιτέκτονα Albert France-Lanord, ως κέντρο δεδομένων που στεγάζει servers για clients – μεταξύ των τελευταίων ήταν τα WikiLeaks και το Pirate Bay. Ξεκινώντας από την αποτύπωση της τραχιάς τοπογραφίας του περιβάλλοντος τοπίου της περιοχής του Ζέντερμαλμ, η ταινία βαθμιαία προχωρεί κάτω από την επιφάνεια και φωτίζει τη συνήθως κρυμμένη υποδομή του δικτύου. Καθώς η κάμερα καταγράφει οκνηρά τις στοίβες των servers με το φωτισμό φθορίου, αναπόφευκτα ανακύπτουν τα ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία της ιδιωτικής ζωής, την επιτήρηση και την ψηφιακή κυριαρχία. Έχει ενδιαφέρον επίσης ότι αυτή η υπόγεια δομή, που είχε σχεδιαστεί για να αντέξει σε βόμβες υδρογόνου, κατασκευάστηκε με ευθείες αναφορές σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας όπως το Silent Running (Περιπέτεια στο Διάστημα, 1972) και τα κλασικά σκηνικά του Ken Adam. Παίζοντας με την αισθητική του sci-fi και με μια ποιητική αφήγηση γραμμένη από τον Jussi Parikka, η ταινία αποκαλύπτει τις ποικίλες μορφές της προσωρινότητας όπως αυτή συλλαμβάνεται στον ψηφιακό χώρο των δεδομένων και στη γεωλογία. Συγκεντρώνοντας δονητικό και ηλεκτρομαγνητικό ήχο από το βράχο από πάνω, καθώς και από βαθιά μέσα στο ίδιο το δωμάτιο με τους servers, το έργο φέρνει στην επιφάνεια και επεξεργάζεται τους απόηχους του κρυμμένου περιβάλλοντος.

Η φευγαλέα παρουσία της υπερθέρμανσης του πλανήτη –η οποία γίνεται ορατή μόνο στις πολύ τοπικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως στην περίπτωση της παράκτιας πλημμύρας– λειτουργεί ως προάγγελος του αυριανού κόσμου· προμηνύει μια μετατόπιση του ανθρωποκεντρικού προσανατολισμού του Δυτικού πολιτισμού, τόσο με βιωματικούς όσο και με φιλοσοφικούς όρους. Αν η προηγούμενη αντίληψή μας του «κόσμου» ήταν βασισμένη στην υπόθεση ότι οι άνθρωποι υπάρχουν εκτός της «φύσης», η σημερινή κατανόηση του αυριανού «κόσμου» καθιστά τέτοιες διακρίσεις μεταξύ ανθρώπινου και μη-ανθρώπινου χώρου μεταβατικές και, συνεπώς, αμφιλεγόμενες.
Το έργο Transitional Environments (Μεταβατικά Περιβάλλοντα) είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας της Κάθρυν Ντουάιρ και του Κρις Πέρυ, του διεπιστημονικού τους γραφείου μελετών pneumastudio, καθώς και της ακαδημαϊκής τους έρευνας στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, που διεξάγουν στο Pratt Institute και στο Rensselaer Polytechnic Institute, αντίστοιχα. Το έργο διερευνά την ταυτόχρονη εγγύτητα και διάσταση μεταξύ ανθρώπινου και μη-ανθρώπινου χώρου με την παραγωγή μεταβατικών υλικών, μορφικών, χωρικών και προγραμματικών συνθηκών. Καθώς δεν επιδέχονται υποβιβασμό στη μία ή την άλλη κατάσταση, αυτά τα μεταβατικά περιβάλλοντα είναι εγγενείς χώροι «μετα-φύσης»· αντί να επιδιώκουν μια επίλυση της σύγκρουσης μεταξύ φύσης και πολιτισμού που χαρακτηρίζει το παρόν μας, αποζητούν αντιθέτως να αποκαλύψουν νέες μορφές κριτικής συνείδησης και δημιουργικού δυναμικού, με την αποδοχή της.

Η εγκατάσταση φιλοξενεί τα παρακάτω έργα:

A Curious Cabinet από τους pneumastudio (Cathryn Dwyre & Chris Perry), 2017
Anthropocene Folly από τους pneumastudio (Cathryn Dwyre & Chris Perry), 2015
Into the Fog από τους Gabriela Fiorentino και Yara Kawar (σπουδαστές), Cathryn Dwyre and Richard Sarrach (διδάσκοντες), Pratt School of Architecture, 2016
Scar City από τους Dariusz Kulinski και Skye Ruozzi (σπουδαστές), Cathryn Dwyre and Richard Sarrach (διδάσκοντες), Pratt School of Architecture, 2016
Disfigured Landscapes από τους Jacob Wigton (σπουδαστής), Chris Perry (διδάσκων), Rensselaer School of Architecture, 2016
Transgenic Environments από τους Hailey Beyer (σπουδάστρια), Chris Perry (διδάσκων), Rensselaer School of Architecture, 2016

Η άνοδος της στάθμης των θαλάσσιων υδάτων και η διάβρωση των ακτών της Μεσογείου απειλούν τα παράκτια αστικά μέτωπα. Το Making Shores / Making Nature (Κατασκευάζοντας ακτές / Κατασκευάζοντας Φύση) προτείνει ένα σενάριο διάσωσης του οικοσυστήματος της Μεσογείου με μια τεχνητή πτώση της στάθμης των θαλάσσιων υδάτων και στοχεύει σε μια νέα τοπογραφία μέσα από ένα συνδυασμό ανθρωπογενών, τεχνολογικών και φυσικών «μηχανισμών» αλλαγής. Εμπλέκοντας τη γεωγραφία των ακτών και τις υλικότητές τους σε ένα εξεζητημένο σενάριο επιστημονικής φαντασίας, το έργο εστιάζει στις περιβαλλοντικές συνέπειες ενός μέλλοντος όπου η φύση και το τοπίο θα είναι πλέον ανθρωπογενή. Ποιες νέες χωρικές σχέσεις θα δημιουργηθούν από τα «αναδυόμενα» εδάφη; Από ποια υλικά δεδομένα θα αποτελούνται οι φουτουριστικές ακτές; Θα μπορέσουν αυτές οι σύνθετες ουσίες να «τροφοδοτήσουν» τις μεθόδους παραγωγής υλικών σε μια περίοδο έλλειψης πρώτων υλών;
Το Making Shores / Making Nature διερευνά τα παραπάνω ερωτήματα μέσω της συλλογής ανθρωπογενών υλικών και της αναπαραγωγής της φύσης με την τεχνική της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Το έργο αποτελείται από ένα τριμερές οπτικό δοκίμιο, το οποίο περιλαμβάνει μια έντυπη έκδοση, υλικά θραύσματα των νέων ακτών και τρισδιάστατες εκτυπώσεις των νέων μονάδων του θαλάσσιου τοπίου, οι οποίες παίρνουν τη μορφή τους από ένα μεσογειακό κοχύλι.

Η εγκατάσταση Coastal Domains (Παράκτιες κτήσεις) παρέχει στιγμιότυπα μιας εν εξελίξει σχεδιαστικής ερευνητικής διαδικασίας που οραματίζεται πιθανά μέλλοντα για τις παράκτιες περιοχές της Βορειοανατολικής Μεσογείου. Τα μέλλοντα αυτά παρουσιάζονται με τη μορφή δεκαέξι βιβλίων. Οι επισκέπτες αποκαλύπτουν το περιεχόμενο της έρευνας ερχόμενοι σε επαφή με τα τεχνουργήματα. Το Coastal Domains είναι ένα πολυετές συνεργατικό πρότζεκτ έρευνας και εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Περιλαμβάνει πολλαπλές μελέτες εργασίας, που ξεκινούν σε παράκτια πλαίσια διαστάσεων 1x1 χλμ. Μέσα από συστηματική χαρτογραφική ανάλυση, συλλογή και καταγραφή δεδομένων, η πρωτοβουλία διερευνά, αποκαλύπτει και αξιολογεί καίρια σύγχρονα ζητήματα της παράκτιας ανάπτυξης, του τουρισμού, του περιβάλλοντος, αλλά ακόμα και της εκπαίδευσης και απασχόλησης, οραματιζόμενη συνεκτικές στρατηγικές για το σχεδιασμό και τη διαχείριση μιας πιο βιώσιμης μελλοντικής Μεσογείου.
Το σύνολο των έργων του πρότζεκτ λειτουργεί και αναμεταδίδεται σε μορφή ατλάντων, πανοραμάτων και μιας διαδικτυακής πλατφόρμας. Οι άτλαντες συνιστούν αρχεία χαρτογράφησης, σχεδιασμού και δεδομένων των γεωγραφικών, εδαφικών, μορφολογικών, οικολογικών συνθηκών και μετασχηματισμών διαφόρων παράκτιων πλαισίων (υποδομές, υγρότοποι, αστικοποιημένες περιοχές) στον παρόντα χρόνο. Τα πανοράματα είναι τακτικές προγραμματικές και σχεδιαστικές εικασίες για τη διαχείριση οικολογικών, αστικών και κοινωνικοοικονομικών προκλήσεων σε ένα πιθανό μέλλον. Τέλος, η διαδικτυακή πλατφόρμα (www.coastaldomains.org) είναι ένα αρχειακό και διαδικτυακό εργαλείο για την εμπέδωση, τη σύνδεση και τη δημοσιοποίηση ακαδημαϊκών ερευνών και δραστηριοτήτων, σχεδιαστικών πρότζεκτ, αναφορών και δεδομένων.

Στο εισαγωγικό κεφάλαιο του βιβλίου του, Ocean Gardens (Ωκεάνιοι κήποι), ενός πρώιμου εγχειριδίου για τη φροντίδα των ενυδρείων, ο Βρετανός καλλιτέχνης και φυσιοδίφης Noel Humphreys νουθετούσε τον αναγνώστη: «Για να εκτιμήσεις τη Φύση, ο νους χρειάζεται μια ειδική εκπαίδευση, δίχως την οποία το μάτι και το αυτί αντιλαμβάνονται ελάχιστα από τα θαύματα που περνούν από μπροστά τους.» Και προσέθετε: «Τα θαυμαστά του ωκεάνιου πυθμένα δεν αποκαλύπτονται σε χυδαία μάτια». Το ενυδρείο γεννήθηκε από μια τέτοια επιθυμία να γίνουν αισθητά, ή να αναπαρασταθούν για τις αισθήσεις, τα απρόσιτα, επεκτεινόμενα και μυστηριώδη βαθιά ύδατα. Σήμερα, η επίκληση να αναπτύξουμε «χυδαία μάτια» είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, καθώς οι άνθρωποι, που έχουν αυτοανακηρυχθεί «γεωγραφικοί λεβιάθαν», προσπαθούν να κατανοήσουν το μετασχηματισμό τους στον ωκεανό – με τις δίνες απορριμμάτων από τα πλοία, τις θερμικές στήλες υλικού του μανδύα από την εξόρυξη βαθέων υδάτων και την οξίνιση των ωκεανών. Η σημερινή περιβαλλοντική συνθήκη μοιάζει να αφορά μια κρίση της φαντασίας, των αδιέξοδων κόσμων των περιοριστικών τεχνοκρατικών λύσεων ή των καταστροφολογικών σεναρίων, η τροποποίηση των οποίων ίσως να εξαρτάται από την ανεύρεση άλλων τρόπων για να φανταστούμε τη φύση και τη σχέση της ανθρωπότητας με αυτήν.
Ο Geographic Leviathan (Γεωγραφικός Λεβιάθαν) διερευνά έναν τέτοιο συναισθηματικό φορέα ενός υπουργείου φυσικής ιστορίας σε ένα κόσμο μετα-φύσης. Τα σχέδια οικειοποιούνται την κοσμοθεωρία του ενυδρείου για να θέσουν στο στόχαστρο την αβυσσαλέα απόσταση που υπάρχει ανάμεσα στις εγωιστικές μας ανησυχίες και τις μεγάλες κλίμακες της Γης. Κάθε ενυδρείο κατασκευάζει ένα τμήμα του Ειρηνικού Ωκεανού, διαμέσου της Ρηξιγενούς Ζώνης Κλάριον-Κλίπερτον. Όλα μαζί, τα εννέα ενυδρεία συνυφαίνουν τις παρενέργειες της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων και της κλιματικής αλλαγής στις χωρικές κλίμακες, τις χρονικές αλληλουχίες και τα είδη πέραν του ανθρώπου.

Δεν βλέπω πολυώροφα κτίρια. Βλέπω τις Μεσογειακές πόλεις να επιπλέουν σε μια θάλασσα από πλαστικά. Δεν βλέπω τις πόλεις να γίνονται πιο έξυπνες, βλέπω τα μπάζα από εξαρτήματα, bits, bytes, pixels να καταδιώκουν επεκτάσεις, plug ins για να φτάσουν στα τερματικά. Βλέπω τα σύννεφα να πέφτουν από τον ουρανό και δεν υπάρχει ίχνος βροχής.

Το Mediterranean Touch Screen (Μεσογειακή Οθόνη Αφής) είναι ένα φανταστικό θαλάσσιο τοπίο, που αποτελείται από σπασμένα πλήκτρα και μεμβράνες πληκτρολογίου. Οι αναρίθμητες μεμβράνες επιπλέουν στο ειδυλλιακό γαλάζιο της Μεσογείου, ενώ οι βοτσαλωτές παραλίες με τα σπασμένα πλαστικά πλήκτρα ακτινοβολούν σαγηνευτικό τοξικό πράσινο. Το έργο είναι μια δικτυωμένη επανενεργοποιημένη εγκατάσταση· οι USB θύρες των μεμβρανών έχουν επανακαλωδιωθεί, διασυνδεθεί μεταξύ τους και συνδεθεί με ένα υπολογιστικό σύστημα, όπου έχουν αποθηκευτεί ηχητικά δεδομένα χαρακτηριστικά της Μεσογείου. Οι διάφανες μεμβράνες λειτουργούν από κοινού ως μια μετα-ψηφιακή οθόνη αφής για δημόσια διεπαφή. Οι επισκέπτες ενθαρρύνονται να αγγίξουν τις μεμβράνες για να ανακτήσουν ηχητικές νότες από τα αποθηκευμένα δεδομένα. Οι πολλαπλές ηχητικές νότες που παράγονται, προσφέρουν μια συλλογική (από)σύνθεση των συγκοπτόμενων μελωδιών από τα περασμένα αύριο.

Η θεωρία της Οικουμενόπολης αναπτύχθηκε από το Αθηναϊκό Κέντρο Οικιστικής του Κωνσταντίνου Δοξιάδη, στο πλαίσιο ενός ερευνητικού προγράμματος για την «Πόλη του Μέλλοντος», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Ford.
Κατά τον Δοξιάδη, η διαρκής αύξηση του αστικού πληθυσμού και η δυναμική ανάπτυξη των πόλεων θα οδηγήσουν κάποια στιγμή στη διασύνδεσή τους σε ένα συνεχόμενο δίκτυο, σε μία παγκόσμια πόλη την οποία μπορούμε να ονομάσουμε οικουμενική πόλη ή, αλλιώς, Οικουμενόπολη. Πρόκειται για μια αναπόφευκτη πραγματικότητα που βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή και θα αρχίσει να λαμβάνει τη μορφή της στις αρχές του 22ου αιώνα. Το μεγάλο ερώτημα που απασχολεί τον Δοξιάδη δεν αφορά τις διαστάσεις, τη δομή και τη μορφή της Οικουμενόπολης, αλλά τη λειτουργία της, τον τύπο ζωής που θα δημιουργηθεί μέσα σε αυτήν και την ποιότητα ζωής που θα προσφέρει στον άνθρωπο.
Ο Δοξιάδης προβλέπει ότι οι μελλοντικές πόλεις θα υπερβούν τις ικανότητες του ανθρώπου να τις ελέγξει. Θεωρεί πιθανή τη δημιουργία απάνθρωπων συνθηκών, καθώς οι αδυναμίες και τα προβλήματα των πόλεων του 20ού αιώνα θα πολλαπλασιάζονται. Την ίδια στιγμή, όμως, θεωρεί ότι η Οικουμενόπολη μπορεί να είναι «η πραγματική πόλη του ανθρώπου», καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία ο άνθρωπος θα έχει μία πόλη, αντί για πολλές που ανήκουν σε διαφορετικές εθνικές, φυλετικές, θρησκευτικές ή τοπικές ομάδες. Η Οικουμενόπολη μπορεί να διαμορφώσει ένα συνεχές, διαφοροποιημένο, αλλά και ενοποιημένο πλέγμα, το οποίο θα αποτελείται από πολλά, διαφορετικά, μικρά κύτταρα: τις ανθρώπινες κοινότητες. Για τον Δοξιάδη, η εξέλιξη αυτή αντιστοιχεί στο όνειρο μιας κοσμόπολης, μιας ιδανικής κατάστασης όπου όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και ενωμένοι σε έναν κόσμο.
Στην έκθεση παρουσιάζονται σχέδια, διαγράμματα και φωτογραφίες από το ερευνητικό πρόγραμμα για την «Πόλη του Μέλλοντος», όπου αναπτύχθηκε η θεωρία της Οικουμενόπολης, από διαλέξεις και δημοσιεύσεις του Κ.Α. Δοξιάδη για τη θεωρία της Οικιστικής, καθώς και από τα Συμπόσια της Δήλου που ο Δοξιάδης οργάνωσε από το 1963 έως το 1975. Όλο το υλικό προέρχεται από το Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη.

© Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Εμμάς Δοξιάδη